ลูกหยีเมืองสาย

“แรมชเล” จับจ่าย ฤชากร เป๋าสมบัติ สมาภรณ์ อุดมรัตน์ จับภาพ

แผ่นดินอำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี สมบูรณ์ตั้งแต่ผืนทะเลจวบดินดอนชายน้ำ

ในทะเลคือสินทรัพย์ทางอาหาร ขณะบนฝั่ง พืชผักผลไม้ยืนต้นจนเกิดเป็นความหลากหลายที่บ่งบอกได้ถึงเอกลักษณ์ของแดนดินตรงแม่น้ำต่อทะเล

หนึ่งในนั้นคือ “ลูกหยี” ไม้ยืนต้นให้ผลรสเปรี้ยวจี๊ดที่คนสายบุรีและอีกหลายพื้นที่ในปัตตานีปลูกต่อเนื่องกันมายาวนานมากกว่า 100 ปี รสชาติยามกินสดหรือนำมาเป็นส่วนหนึ่งในการปรุงอาหารให้ความชัดเจน ที่สำคัญ เมื่อลูกหยีได้ขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไทย ทั้งผลสดและแปรรูป ก็เหมือนกับว่า การปลูกพืชยืนต้นต่อเนื่องกันมาเป็นร้อยปีของคนปัตตานีจะเป็นมากกว่าพืชพื้นถิ่นที่พวกเขาใช้กินอยู่มากมายนัก

ลูกหยีที่พวกเขาปลูกสืบทอดกันมานั้นมีกันสองสายพันธุ์ คือ พันธุ์ทวย หรือทวยงาช้าง และพันธุ์หยีธรรมดา ที่ชาวบ้านมักเรียกกันว่าหยีบ้าน ด้านในเปลือกบาง ๆ สีดำ เนื้อสีแดงส้มที่มีผิวสัมผัสหนายุ่ย คือรสเปรี้ยวอมหวานชื่นใจ และมีบ้างที่อมฝาดแบบพออร่อย เป็นเอกลักษณ์

คนสายบุรีคุ้นเคยการแปรรูปลูกหยีเป็นสินค้ามาร่วมร้อยปี อย่างที่ร้านนำแสงสายบุรี ที่ตกทอดมาสู่รุ่นที่ 2 ในยุคของนันทนาและฉัตรอรุณ จิรสิทธิ์ ในห้องแถวไม้ย่านตลาดเก่าคือผลิตภัณฑ์ลูกหยีแปรรูปได้หลากหลายอย่างน่าทึ่ง ทั้งลูกหยีกวน ลูกหยีฉาบ ลูกหยีทรงเครื่อง แกะเมล็ดคลุกเคล้าน้ำตาล เกลือ หรือผงบ๊วย ที่จริงๆ แล้วฉัตรอรุณบอกว่า จากแต่เดิมที่คนรุ่นพ่อแค่กวนขายเท่านั้น

“เราทำกันต่อมาเรื่อย ๆ ครับ ลูกหยีมันออกเยอะแค่ช่วงปลายปี และจริง ๆ ขั้นตอนมันเยอะ ตั้งแต่เก็บ ลอกเปลือก กะเทาะ แกะเม็ดออก ยิ่งตอนเอาเนื้อไปตากแดดนี่ต้องระวังมาก ไม่ให้นานไป และไม่ชื้นจนเป็นรา”

ลูกหยีมีสรรพคุณทางยาคือเป็นยาระบายอ่อน ๆ แต่ข้อเด่นคือวิตามินซีสูง คนทำลูกหยีที่ร้านนำแสงบอกอีกว่า ลูกหยีที่ดีต้องแห้งได้ที่ ไม่สาบ มีรสหวานอมเปรี้ยว เอามาแปรรูปด้วยวิธีไหนก็อร่อย

ทุกวันนี้ ใครผ่านเลยเข้ามาถึงตลาดสายบุรี จะเห็นภาพการส่งต่อของกิจการโบราณของคนจีนไหหลำที่เข้ามาอยู่ร่วมในเมืองมุสลิมแห่งหนึ่งริมแม่น้ำสายบุรี พวกเขาขายลูกหยีแปรรูปและผลิตภัณฑ์อาหารอื่น ๆ อย่างน้ำบูดู กรือโปะ (ข้าวเกรียบปลา) ผงเครื่องเทศใช้ทำหมูฮ้อง

มันเป็นร้านของฝากที่กินความมากไปกว่าการซื้อของไปฝากใคร

แต่เป็นร้านที่ครอบครัวหนึ่งฝากฝังชีวิตไว้ในกิจการการค้าที่ตกทอดต่อเนื่องด้วยผลไม้รสเปรี้ยวชนิดหนึ่ง

ร้านนำแสงสายบุรี
เลขที่ 19 ถนนสายบุรี ตำบลตะลุบัน อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี 94110
โทรศัพท์ 08 6968 1908
เฟซบุ๊ก : ลูกหยีนำแสง
ราคา 35-500 บาท