วิถีชีวิต

ณรงค์ สุวรรณรงค์ เรื่องและภาพ

ฤดูหนาวเวลาไปพักแรมในป่า มักจะได้ยินเสียงกู่ร้องของกระทิงตัวผู้เสียงร้องลากยาวนานราว 7-10 วินาที ได้ยินทีไรก็ให้นึกถึงเสียง “ทีเร็กซ์” ไดโนเสาร์ยักษ์ในภาพยนตร์เรื่องจูแรสสิก พาร์ก ผมยังแอบคิดไปเองว่าคนทำเสียงประกอบภาพยนตร์อาจเอาเสียงกระทิงไปเป็นต้นแบบก็เป็นได้

กระทิงตัวผู้รุ่นใหญ่ตัวคุมฝูงจะร้องเรียกฝูง รวมถึงประกาศความเป็นใหญ่ในฝูง ฤดูหนาวเป็นช่วงฤดูผสมพันธุ์ ตัวผู้รุ่นใหญ่ที่แยกตัวไปใช้ชีวิตตามใจเป็น “กระทิงโทน” จะพยายามกลับเข้าฝูงเพื่อหาโอกาสผสมพันธุ์ มันร้องเรียกความสนใจจากตัวเมีย รวมทั้งท้าทายตัวคุมฝูง พวกกระทิงโทนหากจะได้ผสมพันธุ์ต้องล้มตัวคุมฝูงให้ได้เสียก่อน ชีวิตในผืนป่ามรดกโลกห้วยขาแข้งที่มีเสือโคร่งคอยควบคุมประชากรกระทิง วิถีชีวิตยังเป็นเช่นนั้น

นาน ๆ ครั้งจะได้ยินเสียงต่อสู้กันในราวป่า เสียงเขากระทบกันดังไปไกล เสียงร้องที่อธิบายได้ยากขณะกําลังต่อสู้กัน คนที่เคยเห็นการต่อสู้อย่างจริงจังในที่โล่งมีเพียงไม่กี่คน บริเวณจุดสกัดเขาสูงของเขาแผงม้าซึ่งพบฝูงกระทิงได้เสมอ มักจะมีกระทิงสองสามฝูงมาหากินรวมกันกลายเป็นฝูงใหญ่ บางครั้งจํานวนก็เกินร้อยตัว มีตัวผู้รุ่นใหญ่ที่มากับฝูงรอง เมื่อรวมเป็นฝูงใหญ่จะพบตัวผู้รุ่นใหญ่สองสามตัวอยู่ในฝูง ตัวที่คุมฝูงหลักจะกลายเป็นเหมือนตัวคุมฝูงทั้งหมดที่ตัวผู้รุ่นใหญ่ตัวอื่นเกรงใจ ช่วงที่ตัวเมียเป็นสัดมันจะเดินตามตัวเมียไม่ห่าง

พอมันเดินผ่านหรือเข้าไปใกล้ตัวผู้รุ่นใหญ่ตัวอื่นต้องยอมถอย พวกมันจะหลีกเลี่ยงการปะทะ การต่อสู้ไม่เป็นผลดีด้วยกันทั้งสองฝ่าย แต่ก็มี “กระทิงโทน” ที่ไม่ได้อยู่ในฝูงไหนเลย จะหาทางเข้ามาในฝูงหาตัวเมียเป็นสัดผสมพันธุ์ การต่อสู้ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ย่อมเกิดขึ้น เคยมีตัวผู้รุ่นใหญ่ที่ต่อสู้กันแล้วตกเนินสูงชันลงมาหลังหัก สุดท้ายก็สิ้นใจ

และก็เป็นเช่นเดียวกับหลายครั้งที่ได้พบกันในช่วง Blue hour ก่อนจะมืดค่ำ ฝูงกระทิงกระจายตัวหากินอยู่รอบตัว เจ้าตัวคุมฝูงหลักเดินผ่านเข้ามาใกล้ตัวผู้รุ่นใหญ่อีกตัวหนึ่งที่มีขนาดเล็กกว่าซึ่งเดินตามตัวเมียมาตั้งแต่ตอนเย็น แม้จะอยู่ห่างกันราว ๒๐ เมตร แต่มันก็หยุดยืนนิ่งและหันมองตัวคุมฝูงด้วยความระมัดระวัง ขณะที่ตัวคุมฝูงดูเหมือนไม่ใส่ใจ ไม่หันไปมองด้วยซ้ำ เดินตามตัวเมียอีกตัวหนึ่งไป ผมก็ไม่รู้หรอกว่าวิถีชีวิตที่อยู่อย่างสบายเกินไป ถึงวันหนึ่งจะนํามาซึ่งความอ่อนแอของสายพันธุ์หรือไม่… ชีวิตคนก็คงไม่ต่างกัน เวลาเท่านั้นจะเป็นเครื่องพิสูจน์