บ่อมหัศจรรย์ ในวันที่ได้กลับมาเยือน

วรรณชนก สุุวรรณกร เรื่่องและภาพ

บ่ายวันหนึ่งในช่วงปลายเดือนเมษายนที่ร้อนอบอ้าว ผมได้มีโอกาสเดินทางขึ้นไปที่ทุ่งกะมัง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว และก็ไม่พลาดที่จะขออนุญาตเจ้าหน้าที่เข้าไปใช้บังไพรสำหรับซุ่มดูนกที่ “บ่อมหัศจรรย์” บ่อน้ำเล็ก ๆ ที่ผมมีส่วนจัดทำขึ้นมาในสมัยที่เคยทำงานอยู่ที่ป่าภูเขียว ก่อนจะได้ย้ายไปปฏิบัติงานที่ป่าแห่งอื่น

หลายคนที่ไม่เคยได้ยินหรือรับรู้เรื่องราวของบ่อมหัศจรรย์ อาจจะยังงง ๆ อยู่ ว่ามันคือบ่ออะไรกัน? ทำไมถึงได้ชื่อว่าบ่อมหัศจรรย์? มันมีอะไรพิเศษกว่าบ่อน้ำทั่วไปหรือยังไง? ก็ต้องขอเล่าที่ไปที่มาแบบสั้น ๆ พอให้เข้าใจกันหน่อยว่า…ไอ้เจ้าบ่อมหัศจรรย์นี้ เดิมทีก็เป็นพื้นที่ดินทั่วไปในป่าดงดิบเขา บริเวณริมทุ่งกะมังนี่แหละ แต่มีลักษณะเป็นแอ่งเล็ก ๆ ตื้น ๆ กว้างประมาณ 1 เมตร พอมีน้ำขังในช่วงฤดูฝน จนย่างเข้าสู่ฤดูหนาว ซึ่งแอ่งน้ำตามพื้นป่าแถวนั้นเริ่มแห้ง ก็จะเหลือเจ้าแอ่งนี้นี่แหละที่ยังพอมีน้ำขังอยู่

มันก็เลยเป็นที่ชุมนุมของบรรดานกในป่าแถวนั้นที่รวมตัวกันเข้ามาใช้เป็นแหล่งสำหรับกินน้ำและเล่นน้ำ รวมถึงตัวผมด้วยที่มักหาเวลาว่างมาตั้งบังไพรเพื่อแอบดูแอบถ่ายภาพบรรดาคุณพี่นกชนิดต่าง ๆ ที่เข้ามากินน้ำหรือเล่นน้ำที่แอ่งน้ำแห่งนี้ แต่ช่วงความสุขในการมานั่งแอบดูพี่ ๆ น้อง ๆ นก ที่ธรรมชาติเปิดโอกาสให้ ก็ช่างมีอยู่น้อยนิด เพราะน้ำในแอ่งจะเหือดแห้งหายไป เหลือแต่ดินแห้ง ๆ เมื่อป่าเริ่มเข้าสู่ฤดูร้อน จนนกที่เคยพบเห็นเป็นประจำต่างหายหน้าหายตาไปใช้แหล่งน้ำแห่งอื่นที่ยังพอมีน้ำขังอยู่

ทีนี้ ไอ้ความคิดที่อยากจะให้แอ่งน้ำแห่งนี้มีนกเข้ามาใช้ตลอดช่วงฤดูแล้งก็เกิดขึ้น ตอนแรก ๆ ผมจะใช้วิธีหิ้วถังใส่น้ำมาเติมให้ แล้วต่อมาก็ค่อยพัฒนาเป็นต่อท่อและติดตั้งก๊อกน้ำเพื่อเปิดเติมน้ำใส่บ่อแทน จากนั้นก็จัดทำบังไพรแบบถาวรขึ้นมา เพื่ออำนวยความสะดวกให้นักท่องเที่ยวที่สนใจเข้ามาดูนกหลังจากที่ได้ทำบ่อน้ำสำหรับนกไปได้ระยะหนึ่ง ก็ปรากฏว่าได้รับความนิยมจากนักดูนกหรือถ่ายภาพนกเป็นจำนวนมาก รวมถึงชนิดนกที่เข้ามากินน้ำหรือเล่นน้ำก็มีมากหน้าหลายตา ไม่ต่ำกว่า 70 ชนิด ถือว่าเกินความคาดหวังไปค่อนข้างมาก

บางชนิดเป็นนกที่หายากในเมืองไทย บางชนิดอาจจะเป็นนกที่มีอยู่ทั่วไปแต่พบตัวได้ยาก เพราะชอบอาศัยหากินอยู่ในที่รกทึบ แต่จะออกมาโชว์ตัวให้เห็นกันชัด ๆ นาน ๆ เมื่อเข้ามากินน้ำหรือเล่นน้ำ รวมถึงนกบางชนิดที่มีสีสันสดใสหรือมีพฤติกรรมน่ารัก ที่สร้างความประทับใจขณะเข้ามากินน้ำหรือเล่นน้ำที่บ่อน้ำแห่งนี้ จนบ่อน้ำเล็ก ๆ กว้างเมตรกว่า ๆ นี้ ถูกขนานนามว่า “บ่อมหัศจรรย์” นี่แหละครับ บ่ายวันนั้น ผมไม่ได้ตั้งความหวังว่าอยากจะได้พบเจอนกชนิดใหม่ ๆ หรือนกที่หายากแต่อย่างใด หวังแค่เพียงที่จะพบนกอะไรก็ได้ เพื่อระลึกถึงความสุขเก่า ๆ ที่เคยมานั่งเฝ้าดูนกที่บ่อน้ำแห่งนี้เป็นประจำ สมัยที่ยังทำงานอยู่ที่ป่าภูเขียว และถือโอกาสได้มาเยี่ยมเยือนเพื่อนเก่าไปพร้อมกัน

ซึ่งบ่อมหัศจรรย์ก็ไม่ทำให้ผมผิดหวัง วันนั้นอากาศค่อนข้างร้อน และมีนกเข้ามาเล่นน้ำไม่น้อยกว่า 20 ชนิด มีทั้งประเภทที่มีสีสันสดใสอย่าง นกโพระดกคอสีฟ้า และ สาลิกาเขียว จอมส่งเสียงโวยวายอย่าง นกกะรางหัวหงอก และตัวกลมป้อมสีสันกลมกลืนกับป่าอย่าง กระทาดงอกสีน้ำตาล ส่วน นกปรอด มีเข้ามาเล่นน้ำ 5–6 ชนิด รวมถึง นกปรอดเหลืองหัวจุก ซึ่งเป็นนกที่ไม่ได้หายากอะไร แต่เป็นนกที่ผมชอบดูความน่ารักของเขาเวลาเล่นน้ำ

วันนั้นมีแก๊งนกปรอดเหลืองหัวจุก 3 ตัว เข้ามาเล่นน้ำหลายเที่ยว ตอนแรกก็เข้ามาใช้ปากจิบน้ำอย่างระแวดระวังภัยก่อน จนมั่นใจในความปลอดภัยเต็มที่แล้วจึงผลัดกันกระโดดลงไปยืนแช่น้ำ พร้อมสะบัดปีกให้ขนเปียกปอนอย่างสนุกสนาน จากนั้นก็เปลี่ยนขึ้นไปไซ้ขนบนขอนไม้ริมบ่อ แล้วก็กระโดดลงเล่นน้ำในบ่อก่อนขึ้นมาไซ้ขนต่อ ผลัดกันทำเช่นนี้ตัวละหลายเที่ยวจนพอใจจึงได้บินจากไป ปล่อยให้นกตัวอื่นเสนอหน้ามาแทนจนกระทั่งเย็นย่ำเมื่อความมืดเริ่มมาเยือน จึงได้ร่ำลาจากกัน พร้อมกับความสุขที่ได้รับในการกลับมาพบกับเพื่อนเก่าที่ บ่อน้ำเล็ก ๆ ในป่าภูเขียว ที่ถูกขนานนามว่า “บ่อมหัศจรรย์”