Pygmy Squid นักล่าตัวจิ๋วในแนวน้ำตื้น

ปลาหมึกแคระ หรือปลาหมึกจิ๋ว เป็นปลาหมึกในกลุ่ม Idiosepius ที่พบอย่างน้อย 6 สายพันธุ์ทั่วโลก

และที่น่าสนใจก็คือมีสายพันธุ์ชนิดที่มีรายงานพบใหม่จากประเทศไทยอยู่ชนิดหนึ่ง คือ Idiosepius thailandicus ที่เพิ่งค้นพบเมื่อปี พ.ศ. 2534 นี้เอง

ปลาหมึกแคระจัดเป็นสกุลของปลาหมึกที่มีขนาดเล็กที่สุดในโลก ปลาหมึกตัวจิ๋ว ๆ พวกนี้เมื่อโตเต็มที่จะมีขนาดแค่ประมาณ 1-3 เซนติเมตร ส่วนตัวผู้ที่มีขนาดเล็กกว่า เมื่อโตเต็มที่จะมีขนาดเพียงประมาณ 0.5-1.5 เซนติเมตรเท่านั้น เรามักพบปลาหมึกแคระนี้ในบริเวณใกล้ชายฝั่ง ตามป่าชายเลน แนวหญ้าทะเล หรือแม้กระทั่งในแนวปะการัง

พวกมันมีอวัยวะพิเศษที่อยู่บนหลังสำหรับใช้ยึดเกาะติดกับหญ้าทะเล สาหร่ายทะเล หรือวัตถุชนิดต่าง ๆ ใต้ท้องทะเล เพื่อยึดตัวของมันไม่ให้ล่องลอยไปตามกระแสน้ำในช่วงที่กระแสน้ำไหลแรง

ในช่วงเวลาค่ำคืนเป็นเวลาที่เรามักจะพบเห็นปลาหมึกแคระได้บ่อยที่สุด แต่ในบางครั้ง ด้วยขนาดที่เล็กมากของมันทำให้นักดำน้ำหลาย ๆ คนมักไม่ค่อยได้สังเกตเห็นเจ้าปลาหมึกแคระนี้สักเท่าไร

ผมบันทึกภาพปลาหมึกแคระตัวนี้จากบริเวณแนวน้ำตื้นข้างเกาะห้า อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน จังหวัดพังงา เมื่อหลายปีก่อน ในขณะที่ลงดำน้ำในตอนกลางคืน แสงไฟจากไฟวิดีโอของผมนั้นทำให้แพลงก์ตอนหลายชนิด รวมถึงตัวอ่อนของกุ้งทะเลตัวจิ๋ว ๆ หลายตัวมาตอมในบริเวณใกล้แสงไฟ และเจ้าปลาหมึกจิ๋วตัวนี้ก็เข้ามาจับแพลงก์ตอนกุ้งตัวจิ๋วที่ล่องลอยมากับกระแสน้ำที่มาตอมไฟฉายของผมกินเป็นอาหาร

หมายเหตุ : ปลาหมึกไม่ใช่ปลา มันเป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังในกลุ่ม Mollusk แต่ผมขอใช้คำเรียกว่า “ปลาหมึก” ในภาษาไทยตามที่กำหนดไว้ในพจนานุกรม เพื่อไม่ให้สับสนกับคำว่าหมึก ซึ่งเป็นของเหลวที่ใช้เขียนหนังสือ