เป็ดผีเล็ก เรือโดยสารลำน้อยที่ล่องลอยด้วยความรัก

วรรณชนก สุวรรณกร เรื่องและภาพ

หลังจากที่ได้เฝ้าติดตามเป็ดผีเล็กคู่หนึ่ง ที่เริ่มต้นฉากแห่งความรักในบึงด้วยการแยกออกมาจากฝูงผองเพื่อนมาว่ายน้ำหากินร่วมกันเป็นคู่แทน จนกระทั่งความรักเริ่มสุกงอมมากขึ้น จึงเริ่มช่วยกันหาลำต้นและใบของพืชน้ำในบึง เช่น ผักบุ้ง จอก บัว สาหร่าย มาวางซ้อนกันหยาบ ๆ บนพืชที่ลอยน้ำจนรังเริ่มแน่นหนาและสูงพ้นผิวน้ำขึ้นมา

ในระหว่างที่ทั้งคู่ช่วยกันสร้างรังรักขึ้นมานี่แหละ ผมมักจะเห็นช่วงที่ตัวเมียขึ้นมาทดสอบความพร้อมของรังบ่อย ๆ ขณะเดียวกัน ตัวผู้ก็จะแสดงพฤติกรรมท่าทางต่าง ๆ เพื่อเรียกร้องความสนใจจากตัวเมีย หากสาวเจ้ามีความพร้อมก็มักจะทำท่านั่งหมอบลดหัวต่ำลงเพื่อแสดงว่าเค้าพร้อมแล้วนะ จากนั้นทั้งคู่จะช่วยกันมองสำรวจศัตรูหรือสิ่งผิดปกติรอบ ๆ รังจนมั่นใจแล้ว ตัวผู้จึงเริ่มขึ้นทับตัวเมียเพื่อผสมพันธุ์ ซึ่งส่วนใหญ่จะกินเวลาไม่กี่วินาที หลังจากที่เสร็จสมอารมณ์หมายกันไปเรียบร้อยแล้ว ก็มักจะแสดงออกต่อด้วยการเล่นน้ำคู่กันเป็นที่ชุ่มฉ่ำพอหอมปากหอมคออีกเล็กน้อย เป็นอันเสร็จพิธีพี่เป็ดผีเล็กเขาครับ

หลังจากที่ช่วยสร้างรังกันไป แสดงฉากรักให้เห็นกันบ้างไม่กี่วัน ก็พบว่ามีไข่ใบน้อย ๆ จำนวน 2 ฟองอยู่ในรังเป็นพยานรักให้กับเป็ดผีเล็กคู่นี้ซะแล้ว ในช่วงที่เปลี่ยนสถานะจากคู่รักเป็นพ่อแม่กันแล้ว นกทั้งคู่ก็จะช่วยกันสลับสับเปลี่ยนขึ้นมากกไข่บนรัง ไม่ได้ออกไปหากินพร้อม ๆ กันเหมือนเคย ยกเว้นแต่ในช่วงที่มีศัตรูผ่านเข้ามาใกล้ อย่างเช่น อีกา เหยี่ยวออสเปรย์ สุนัข หรือคนหาปลา ตัวที่ทำหน้าที่กกไข่อยู่ก็จะรีบผละออกจากรัง หนีลงน้ำไปชั่วคราวโดยไม่ลืมที่จะคาบใบไม้หรือวัสดุที่ใช้ทำรังมาปกปิดไข่เพื่อช่วยพรางตาจากศัตรูเสมอ

ในที่สุด หลังจากที่พ่อแม่ช่วยกันกกไข่ด้วยความอดทน ตากแดดตากฝนไปได้ประมาณ 20 วัน ไข่ใบแรกก็เริ่มฟักออกเป็นตัวให้ลูกตัวน้อยได้ลืมตาอ้าปากออกมาดูโลกอันกว้างใหญ่ ตามมาด้วยไข่ใบน้องในวันถัดมา ช่วงเวลานี้แหละครับที่ถือว่าเป็นช่วงนาทีทองสำหรับการเฝ้าติดตามถ่ายภาพเป็ดผีเล็ก พ่อแม่ลูก เพราะว่าพ่อแม่มักจะยอมให้ลูกขึ้นโดยสารบนหลัง พาเที่ยวท่องไปมาในแหล่งน้ำเฉพาะช่วงที่มีอายุได้ 1-3 วัน แค่นั้นเองครับ หลังจากนั้นก็จะปล่อยให้ลูกฝึกว่ายน้ำติดตามพ่อแม่ขณะออกหาเหยื่อมาป้อน ซึ่งอาจกินเวลา 3-4 เดือน จนลูกเริ่มปีกกล้าขาแข็ง สามารถหากินได้ด้วยตัวเอง เป็นหนุ่มสาวกันแล้ว ก็จะเริ่มเข้าไปรวมฝูงกับนกครอบครัวอื่น จนกระทั่งมีอายุ 1 ปี ก็พร้อมที่จะเป็นพ่อแม่นกกับเขาบ้างแล้วครับ

กลับมาว่ากันต่อถึงช่วงที่ลูกน้อยยังอยู่ในช่วงอายุ 1-3 วันดีกว่า ช่วงนี้พ่อแม่จะสลับกันให้ลูก ๆ ขึ้นขี่หลังพาเที่ยวท่องออกหากินไปตามแหล่งน้ำในรัศมีที่ไม่ไกลจากรังมากนัก เพื่อป้องกันการรุกล้ำอาณาเขตทำรัง วางไข่ หรือเลี้ยงลูกของเป็ดผีเล็กครอบครัวอื่น อันนี้ถือว่าสำคัญในโลกของเป็ดผีเล็กเขาครับ เพราะเจ้าถิ่นมักจะออกมาต่อสู้อย่างดุเดือดถึงเลือดตกยางออกเพื่อปกป้องอาณาเขตของตน ซึ่งหมายถึงความปลอดภัยของลูกโดยตรง และแหล่งอาหารที่จะต้องมีเพียงพอต่อการหามาเลี้ยงลูก ๆ ของแต่ละครอบครัว

ลูกเป็ดผีเล็กขณะตีตั๋วโดยสารไปบนหลังพ่อแม่นี่ถือว่าได้ที่นั่งในเรือนำเที่ยวชั้นพิเศษระดับวีไอพีเลยนะครับ เพราะนอกจากจะได้รับไออุ่นจากการได้ซุกขนที่อ่อนนุ่มและปลอดภัยของพ่อแม่แล้ว ยังได้รับอาหารที่จะมีมาเสิร์ฟไม่ขาดปากอีกด้วย ดูไปแล้วพ่อแม่นกน่าจะเหนื่อยเป็นพิเศษ เพราะในช่วงนี้ลูกนกจะกินอาหารเก่งมาก เพื่อช่วยเร่งการเจริญเติบโตให้เร็วที่สุด แทบทุกนาทีจะต้องมีอาหารมาเสิร์ฟถึงปากลูก ๆ ไม่เคยขาด จะได้พักก็ต่อเมื่อพี่น้องทั้งสองตัวอิ่มท้องกันชั่วคราวแล้วนั่นแหละ ถึงจะได้มีเวลาออกหาอาหารใส่ท้องตัวเองบ้าง จากนั้นก็จะมาทำหน้าที่สลับผลัดเปลี่ยนกับอีกตัวเพื่อบรรทุกลูกน้อยไว้บนหลังและให้อีกตัวทำหน้าที่ออกหาเหยื่อมาป้อนลูกแทน

ถึงแม้ว่าภารกิจในการนำเรือบรรทุกผู้โดยสารเบื้องหน้าจะเป็นภารกิจที่เหนื่อยหนักแค่ไหน แต่เรือลำนี้ก็ยังมีพลังเหลือเฟือในการขับเคลื่อนและมีอาหารมาคอยเสิร์ฟให้กับผู้โดยสารตัวน้อย ๆ อยู่ตลอดทั้งวัน นั่นคงเป็นเพราะว่าเรือลำนี้เป็นเรือที่ขับเคลื่อนด้วยความรัก