นกแสก นักล่ายามค่ำคืน
บารมี เต็มบุญเกียรติ เรื่องและภาพ
นกแสกไม่ได้เป็นนกหายาก แต่พบตัวได้ยาก เพราะมันใช้เวลาส่วนใหญ่หากินยามค่ำคืน และมักเลี่ยงที่ที่มีผู้คนพลุกพล่าน ปกติเราพบนกแสกตามวัดบ่อย โดยเฉพาะแถบบริเวณชานเมือง
ในพระนครศรีอยุธยา หลายวัดขนาดใหญ่ที่มีโบราณสถานมักพบนกแสกหากินอยู่ประจำ เพราะยามค่ำคืนไม่มีคนรบกวน และพื้นที่ก็ติดกับไร่สวนที่มีศัตรูพืชอย่างหนูที่เป็นอาหารหลักของมันเข้าไปหากินพืชผล พวกมันยังมีที่ทำรังตามยอดพระปรางค์สูง ๆ ไกลจากสายตามนุษย์
นกแสกเป็นนกนักล่าที่คอยควบคุมประชากรของหนูได้ดีมาก เราจึงพบมันหากินคาบเกี่ยวอยู่ระหว่างป่าและเมือง
แหล่งที่พบนกกลางคืนทำรังและหากินได้บ่อยอีกที่คือเขาหินปูน เป็นถิ่นอาศัยตามธรรมชาติที่เหมาะ เพราะมีซอกโพรงให้ทำรังเยอะ มีที่ให้หลบนอนในตอนกลางวัน บริเวณเขาย้อย เพชรบุรี มีรายงานการพบนกกลางคืนหลายชนิดทำรัง หนึ่งในนั้นคือนกแสก แม้ว่าจะบินหากินได้ไกล เพราะมีขนาดใหญ่ แต่สิ่งที่ยากสำหรับพวกมันคือการเลือกหาสถานที่สร้างรัง
ในอำเภอเมืองปราจีนบุรี มีชุมชนขนาดใหญ่ ไม่น่าเชื่อว่าเราก็สามารถพบนกแสกได้ไม่ยากนัก เพราะมีตึกที่ดาดฟ้าไม่ได้ใช้ประโยชน์เยอะ มีวัดหลายแห่ง ทำให้พวกมันปรับตัวหากินได้แม้อยู่กลางแหล่งชุมชน พวกมันสามารถหลบทำรังบนดาดฟ้า หรือระเบียงของตึกแถวกลางเมืองที่คนไม่ค่อยได้ใช้ประโยชน์ มักพบหากินและทำรังอยู่ในบริเวณเดิมหลาย ๆ ปี ถ้าไม่มีสิ่งรบกวน
สำหรับนกแสกครอบครัวนี้ พบหากินอยู่ในโซนโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร และมีลูกทุก ๆ ปีติดต่อกันมาหลายปีแล้ว โดยมักจะออกจากรังมาฝึกบินและหากินบนต้นไม้ใหญ่ ก่อนจะหลบนอนตามตึกในช่วงกลางวัน
รูปร่างหน้าตาและขนาดที่ใหญ่ทำให้คนที่เห็นกลัวได้ ในอดีตจึงเกิดเป็นชุดความความเชื่อว่าเป็นนกแห่งความตาย เมื่อรวมกับเสียงที่มันร้องในช่วงเลี้ยงลูกก็ยิ่งเสริมความน่ากลัวขึ้นไปอีก
นกแสกสามารถปรับตัวได้ดีในเมือง ถ้ามีพื้นที่ปลอดภัยสำหรับทำรัง มีต้นไม้ใหญ่ มีอาหาร ต้นไม้ใหญ่กลางเมืองนอกจากจะให้ร่มเงา ลดแสงสะท้อนจากคอนกรีตแล้ว ยังเป็นที่สำหรับสัตว์หลาย ๆ ชนิดที่หากินทั้งกลางวันและกลางคืน และแม้ว่าจะครบองค์ประกอบทั้งหมด แต่ก็ต้องอยู่บนความเชื่อใหม่ว่านกแสกเป็นนกที่สร้างประโยชน์ คอยควบคุมประชากรหนูและช่วยเกษตรกรกำจัดศัตรูพืชทางอ้อม บ้านไหนมีนกเข้ามาหากินในพื้นที่นับเป็นเรื่องที่ดี
