เพรียงหัวหอม…อนาคตของอาหารในโลกที่ยั่งยืน

นัท สุมนเตมีย์ เรื่องและภาพ

เมื่อไม่กี่วันก่อน เรื่องราวของเพรียงหัวหอม หรือ Tunicate หรือ Sea Squirt กลายมาเป็นข่าวพาดหัวเมื่อ Pronofa บริษัท Start Up ในแสกนดินีเวียประกาศว่าจะเริ่มทำฟาร์มเพรียงหัวหอม Ciona tunicates เพื่อเป็นทางเลือกให้กับอาหาร สำหรับประชากรโลก ในการทำฟาร์มที่ไม่สร้างมลภาวะต่อสิ่งแวดล้อม เพราะไม่ต้องใช้สารอาหาร ไม่ต้องใช้ยาในการเลี้ยงเพรียงหัวหอม เพื่อมาทำเป็นอาหารเลี้ยงประชากรที่เพิ่มจำนวนขึ้น สวนทางกับการทำการเกษตรเชิงเดี่ยวหรือการทำการประมงหลาย ๆ ชนิดที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในการผลิตอาหาร และจะเริ่มต้นจำหน่ายภายในปี ๒๐๒๕ ที่จะมาถึงนี้

คำโฆษณาบอกว่ามันมีรสชาติคล้ายหมึก และเชื่อว่าน่าจะเป็นที่นิยมไม่ต่างจากอุตสาหกรรมแซลมอนในนอร์เวย์ แต่จะไม่สร้างผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อมเพรียงหัวหอมเป็นสัตว์ดึกดำบรรพ์ในยุคต้น ๆ ที่น่าสนใจคือ แม้ว่ามันจะไม่มีกระดูกสันหลัง แต่กลับมีระบบแกนสันหลังและประสาทส่วนกลางคล้ายกับสัตว์ที่มีกระดูกสันหลังที่ต่อมาได้พัฒนาระบบร่างกายให้ซับซ้อนขึ้นและแตกแยกสายวิวัฒนาการกันออกไป

หลาย ๆ คนบอกว่ามันคือบรรพบุรุษที่ห่างไกลของมนุษย์และสัตว์ที่มีกระดูกสันหลังบนโลกนี้ เพรียงหัวหอมจะเกาะติดอยู่กับพื้นผิวที่มันสามารถยึดเกาะได้ ไม่ว่าจะเป็นหิน หรือแม้กระทั่งเศษเชือก และกรองกินอาหารจากน้ำทะเลที่มันดูดเข้าไปทางท่อน้ำเข้าที่อยู่ด้านหน้าและท่อน้ำออกที่อยู่ด้านหลังที่มีขนาดเล็กกว่า เพรียงหัวหอมส่วนใหญ่อยู่กันเป็นกลุ่มแบบโคโลนี ในขณะที่บางชนิดดำรงชีวิตอย่างโดดเดี่ยว

มีเพรียงหัวหอมมากกว่า 3,000 ชนิดบนโลกใบนี้ที่มีรูปร่าง ขนาด และสีสันหลากหลาย และอยู่ในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกันไป นอกเหนือไปจากเรื่องของอนาคตของอาหารแล้ว นักวิจัยยังเชื่อว่า เพรียงหัวหอมหลากหลายชนิดน่าจะเป็นสารตั้งต้นในการสกัดยาเพื่อนำมาใช้รักษาโรคได้ และอยู่ในระหว่างการวิจัยมากมายในหลายประเทศ รวมถึงในประเทศไทย เพรียงหัวหอมยังเป็นบ้านของสรรพสัตว์หลากหลายชนิด ถ้าหากเราสังเกตให้ดี บางครั้งเราจะพบกุ้งหรือปูตัวเล็ก ๆ แอบซ่อนอยู่ด้านในของลำตัวอันโปร่งแสงของเพรียงหัวหอมบางชนิด ในขณะที่ทากทะเลหลายชนิดก็กินพวกมันเป็นอาหารผมบันทึกภาพของเพรียงหัวหอมกลุ่มนี้ในขณะที่หนอนตัวแบนหรือ Flatworm ตัวหนึ่งค่อย ๆ คืบคลานผ่านไปบน Colony ของเพรียงหัวหอม จากช่องแคบเลมเบห์ ในประเทศอินโดนีเซีย